Szukamy prawnika. Oferta dla radców prawnych i adwokatów

Czy brat może przekazać siostrom ziemię - czyli przekazanie ziemi rodzeństwu

• Data: 2024-06-12 • Autor: Michał Berliński

Proszę o informację, czy brat może przekazać siostrom ziemię? Sytuacja wygląda w ten sposób, że brat jest rolnikiem i otrzymał ziemię od rodziców. Obecnie chce nam (siostrom) przekazać po 3 hektary. Siostry nie są rolnikami. Czy prawo dopuszcza takie rozwiązanie? Czy z tytułu takiej darowizny przewidziane są koszty dodatkowe poza tymi, które pobierze notariusz?

Masz podobny problem? Kliknij tutaj i zadaj pytanie.

Czy brat może przekazać siostrom ziemię - czyli przekazanie ziemi rodzeństwu

Kto może być nabywcą nieruchomości rolnej?

Na samym wstępie warto wskazać, iż zasady obrotu nieruchomościami rolnymi uległy znacznej zmianie w kwietniu 2016 roku. Owe zmiany niejako spowodowały zastój na rynku obrotu nieruchomościami rolnymi i wprowadziły spory chaos skutkujący znacznym spadkiem sprzedaży tych nieruchomości, co również spowodowało zastój inwestycyjny. Na szczęście ustawodawca poszedł po przysłowiowy „rozum do głowy” i sprecyzował swoje regulacje w kolejnych nowelizacjach. Aktualnie bez żadnych przeszkód można nabywać nieruchomości, w tym nieruchomości rolne o powierzchni nieprzekraczającej 0,3 ha. Nieruchomości o powierzchni większej również mogą stać się przedmiotem obrotu gospodarczego, lecz pod pewnymi warunkami.

Zgodnie z treścią art. 2a ustawy o kształtowaniu ustroju rolnego:

„1. Nabywcą nieruchomości rolnej może być wyłącznie rolnik indywidualny, chyba że ustawa stanowi inaczej. Jeżeli nabywana nieruchomość rolna albo jej część ma wejść w skład wspólności majątkowej małżeńskiej wystarczające jest, gdy rolnikiem indywidualnym jest jeden z małżonków.

2. Powierzchnia nabywanej nieruchomości rolnej wraz z powierzchnią nieruchomości rolnych wchodzących w skład gospodarstwa rodzinnego nabywcy nie może przekraczać powierzchni 300 ha użytków rolnych ustalonej zgodnie z art. 5 ust. 2 i 3.”

Mając na uwadze powyższe należy stwierdzić, iż od 30 kwietnia 2016 roku nabywcami ziemi rolnej mogą być rolnicy indywidualni, kościoły, parki narodowe, jednostki samorządu oraz Skarb Państwa. Od razu należy wyjaśnić pojęcie – rolnik indywidualny.

Masz problem prawny? Kliknij tutaj i zapytaj prawnika ›

Rolnik indywidualny według ustawy

Rolnikiem indywidualnym – w rozumieniu ustawy – jest osoba, która posiada kwalifikacje rolnicze i nie więcej niż 300 ha, dodatkowo od 5-ciu lat mieszka na terenie gminy, gdzie posiada działkę rolną i od pięciu lat samodzielnie na niej gospodaruje.

Wobec tego na samym początku można się zastanowić, czy spełnia Pani warunki, aby uznać Panią za rolnika indywidualnego. Bądź, czy Pani siostra spełnia te konieczne warunki. Jeśli tak by się okazało to dalsza analiza przepisów ustawy staje się bezprzedmiotowa.

Analizując Pani zapytanie wynika z niego, że w tym przypadku możemy mieć jednak do czynienia z darowizną. Ustawa przewiduje wiele udogodnień dla osób chcących przekazać swój majątek w postaci nieruchomości rolnych na rzecz osób najbliższych, np. w formie darowizny. Nabycie gospodarstwa rolnego może więc nastąpić na podstawie umowy darowizny sporządzonej w formie aktu notarialnego, nabycia spadku lub nawet sprzedaży. Warunkiem jest, aby te osoby były dla siebie „osobami bliskimi”.

Osobą bliską zbywcy na gruncie ustawy są zstępni (dzieci, wnuki zbywcy), wstępni (rodzice zbywcy), rodzeństwo, dzieci rodzeństwa, małżonek, osoby przysposabiające i przysposobione.

Zobacz również: Przekazanie ziemi w formie darowizny

Potrzebujesz pomocy prawnika? Kliknij tutaj i opisz swój problem ›

Przekazanie gospodarstwa rolnego rodzeństwu nie będącemu rolnikami

Tak więc warunkiem przekazania gospodarstwa rolnego brata dla sióstr nie będzie posiadanie przez nie cech rolnika indywidualnego, w tym posiadanie wykształcenia rolniczego oraz spełnianie innych warunków, wystarczy, że są tylko i aż osobami bliskimi dla zbywcy.

Co istotne, osoby bliskie zbywcy są jedną z kategorii osób wskazanych w art. 2b ustawy, które jako nabywcy nieruchomości rolnej nie są obowiązane do prowadzenia gospodarstwa rolnego, w skład którego weszła nabyta nieruchomość rolna, przez okres co najmniej 10 lat od dnia nabycia przez nich tej nieruchomości, a w przypadku osoby fizycznej do prowadzenia tego gospodarstwa osobiście. W okresie, o którym mowa, nabyta nieruchomość może być nawet zbyta oraz oddana w posiadanie innym podmiotom.

Jeśli zaś chodzi o koszty. To tak, jak Pani wskazuje – na pewno koszty sporządzenia umowy notarialnej, które są różne, jednak nie mogą przekroczyć taksy maksymalnej. Dodatkowym kosztem będzie ewentualne założenie/zmiany w księgach wieczystych dla nieruchomości, które mogą wynieść około 200,00 zł.

Kliknij tutaj i zapytaj prawnika online ›

Czy darowizna dla rodzeństwa będzie zwolniona z podatku?

Jeśli chodzi o kwestie podatkowe, to również nie będą Państwa dotyczyć, jeśli oczywiście mówimy o siostrach rodzonych, a nie dalszym rodzeństwie. Po pierwsze dlatego, że mamy do czynienia z tzw. I, a czasem nawet 0 grupą podatkową – w której darowizny są wolne od podatku pod warunkiem ich odpowiedniego zgłoszenia do US – a te formalności załatwia już notariusz, gdyż na nim ciąży taki obowiązek z mocy ustawy.

Po drugie, darowizna nieruchomości, której przedmiotem jest gospodarstwo rolne, jest zwolniona od podatku od nieruchomości, niezależnie od grupy spadkowej, ale pod pewnymi warunkami. Zgodnie z przepisem art. 4 ust. 1 ustawy o podatku od spadku i darowizn zwolnieniu podlega nabycie prawa własności lub prawa użytkowania wieczystego nieruchomości lub jej części wraz z częściami składowymi. Przesłanki konieczne do skorzystania ze zwolnienia od podatku od darowizn w przypadku nabycia na podstawie darowizny nieruchomości gospodarstwa rolnego są następujące:

– nabywane grunty stanowią gospodarstwo rolne w rozumieniu ustawy o podatku rolnym,

– w wyniku nabycia zostanie utworzone lub powiększone gospodarstwo rolne,

– powierzchnia powstałego lub powiększonego gospodarstwa rolnego będzie nie mniejsza niż 11 ha i nie większa niż 300 ha,

– gospodarstwo to będzie prowadzone przez nabywcę przez okres co najmniej 5 lat od dnia nabycia.

Zobacz również: Darowizna działki rolnej

Przykłady

 
Przekazanie ziemi między rodzeństwem

Jan, rolnik z Podkarpacia, odziedziczył po rodzicach gospodarstwo rolne o powierzchni 15 hektarów. Po kilku latach prowadzenia gospodarstwa postanowił przekazać po 3 hektary swoim dwóm siostrom, które nie są rolnikami. Dzięki regulacjom prawnym umożliwiającym przekazanie ziemi bliskim osobom, Jan mógł to zrobić w formie darowizny. Sporządzono umowę notarialną, a koszty związane z tą transakcją ograniczyły się do opłat notarialnych i kosztów założenia nowych ksiąg wieczystych. Siostry były zwolnione z podatku od darowizny, co znacznie uprościło cały proces.

 
Wspólne gospodarowanie rodzinną ziemią

Anna i Marek to rodzeństwo z Mazowsza. Marek, rolnik, otrzymał 20 hektarów ziemi od rodziców. W związku z tym, że chciał, aby jego siostry Ewa i Katarzyna mogły również korzystać z rodzinnej ziemi, zdecydował się przekazać każdej z nich po 3 hektary. Ponieważ siostry nie są rolnikami, Marek skonsultował się z prawnikiem, który potwierdził, że taka darowizna jest możliwa i nie wiąże się z dodatkowymi kosztami podatkowymi, poza opłatami notarialnymi. Dzięki temu rodzinna ziemia pozostała w rękach bliskich osób, a siostry mogły rozwijać własne inicjatywy na otrzymanej ziemi.

 
Darowizna ziemi w rodzinie

Paweł, rolnik z Wielkopolski, miał 12 hektarów ziemi, którą chciał podzielić między swoje trzy siostry, nie będące rolnikami. Dzięki nowelizacjom ustawy o kształtowaniu ustroju rolnego, które umożliwiają przekazanie ziemi osobom bliskim, Paweł mógł przekazać każdej siostrze po 4 hektary. Sporządzono odpowiednie umowy darowizny w obecności notariusza, który zajął się również zgłoszeniem darowizny do urzędu skarbowego. Siostry nie musiały płacić podatku od darowizny, co ułatwiło im przyjęcie i zarządzanie nowo nabytymi działkami.

Podsumowanie

 

Przekazanie ziemi rolniczej między rodzeństwem, nawet gdy obdarowane siostry nie są rolnikami, jest możliwe i korzystne dzięki przepisom prawnym. Darowizna taka wymaga sporządzenia umowy notarialnej, ale jest zwolniona z podatku od darowizny, co znacznie upraszcza cały proces. Dzięki temu rodzinna ziemia może pozostać w rękach bliskich, umożliwiając im rozwijanie własnych inicjatyw.

Oferta porad prawnych

 

Skorzystaj z naszych usług prawnych online, aby uzyskać profesjonalne porady oraz sporządzenie niezbędnych pism związanych z przekazaniem ziemi rolniczej i innymi kwestiami prawnymi. Gwarantujemy szybką i fachową pomoc dostosowaną do Twoich potrzeb. Aby skorzystać z naszych usług, opisz swój problem w formularzu pod artykułem.

Źródła:

1. Ustawa z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn - Dz.U. 1983 nr 45 poz. 207
2. Ustawa z dnia 11 kwietnia 2003 r. o kształtowaniu ustroju rolnego - Dz.U. 2003 nr 64 poz. 592

Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej  ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.

Zapytaj prawnika - porady prawne online

Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje!
Wycenę wyślemy do 1 godziny


Michał Berliński

O autorze: Michał Berliński

Prawnik, absolwent Wydziału Prawa, Prawa Kanonicznego i Administracji na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim Jana Pawła II w Lublinie. Studia ukończył w 2015 roku obroną pracy magisterskiej w Katedrze Prawa Pracy o temacie „Zakaz konkurencji w trakcie i po ustaniu stosunku pracy”. Podczas studiów praktykował w kancelariach adwokackich i radcowskich oraz w prokuraturze, udzielał również porad prawnych w Uniwersyteckiej Poradni Prawnej głównie z zakresu prawa cywilnego oraz rodzinnego. Ukończył aplikację komorniczą w Izbie Komorniczej przy Sądzie Apelacyjnym w Lublinie. W 2018 roku uzyskał pozytywny wynik z egzaminu komorniczego i został powołany na stanowisko asesora komorniczego przez Prezesa Sądu Apelacyjnego w Lublinie. Nieprzerwanie od 2015 roku pracuje jako asystent komornika, aplikant, a teraz jako asesor komorniczy i kierownik kancelarii. W 2018 roku ukończył także projekt edukacyjny „Pracownia Liderów Prawa” – program naukowy pod patronatem Ministerstwa Sprawiedliwości. Specjalizuje się głównie w prawie cywilnym, rodzinnym, postępowaniu cywilnym oraz egzekucyjnym. Interesuje się również prawem pracy, nieruchomości i ich obrotem, a także prawem nowych technologii i rynkiem e-commerce.


Porad przez Internet udzielają
prawnicy z dużym doświadczeniem

Zapytaj prawnika

Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje!
Wycenę wyślemy do 1 godziny
Zadaj pytanie »

eporady24.pl

spadek.info

prawo-budowlane.info

odpowiedziprawne.pl

prawo-pracy.pl

prawo-mieszkaniowe.info

rozwodowy.pl

prawo-cywilne.info

spolkowy.pl

sluzebnosc.info

poradapodatkowa.pl

prawo-karne.info

prawozus.pl

ewindykacja24.pl

Szukamy prawnika »