• Data: 2024-12-05 • Autor: Kinga Kościelniak
Co zrobić z samosiejkami? Grunt jest położony na obszarze krajobrazu chronionego. Jak interpretować zadrzewienie śródpolne, które zarówno ustawa o ochronie przyrody, jak i uchwały sejmików ustanawiające obszary krajobrazu chronionego zakazują ich usuwania? Czy wobec tego, jeśli zadrzewienie takie nie stanowi pewnej enklawy w postaci wąskiego pasa drzew na miedzy między gruntami ornym albo małej kępki drzew, a porasta cały grunt orny – to czy wtedy rolnik w takiej sytuacji jest pozbawiony przez polskie prawodawstwo możliwości przywrócenia takiego gruntu ornego do użytkowania rolniczego?
Zgodnie z art. 24 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody „na obszarze chronionego krajobrazu mogą być wprowadzone następujące zakazy likwidowania i niszczenia zadrzewień śródpolnych, przydrożnych i nadwodnych, jeżeli nie wynikają one z potrzeby ochrony przeciwpowodziowej i zapewnienia bezpieczeństwa ruchu drogowego lub wodnego lub budowy, odbudowy, utrzymania, remontów lub naprawy urządzeń wodnych”.
W odpowiedzi na zadane przez Pana pytanie wyjaśniam, że planowana przez Pana wycinka drzew samosiejek obrosłych działkę dotyczy przywrócenia gruntów użytkowania do rolniczego zgodnie z zapisem ewidencji gruntów. Brak zgody zdecydowanie jest ograniczaniem uprawnień właścicielskich z naruszeniem prawa własności do działki i rozporządzania nią. Samosiewy na działce nie należą do zadrzewień śródpolnych ani przydrożnych ani nadwodnych i dlatego nie należy ich tak traktować. Przy tej okazji należy zwrócić uwagę na definicje: „Zadrzewienia śródpolne to drzewa i krzewy rosnące poza lasem, wysoka roślinność wśród pól, łąk, zabudowań, wzdłuż dróg, miedz, linii brzegowych zbiorników i cieków wodnych. Zadrzewienia stanowią bardzo ważny element ochrony środowiska rolniczego. Zadrzewienia przydrożne – pojedyncze drzewa albo krzewy, szpaler, aleja lub pas drzew i/lub krzewów znajdujących się w bliskiej odległości od drogi, a jednocześnie niebędących lasem w rozumieniu ustawy o lasach. Zadrzewienia nadwodne – pojedyncze drzewa, krzewy albo ich skupiska (pasy, kępy) znajdujące się przy ciekach i zbiornikach wodnych, niebędące lasem w rozumieniu ustawy o lasach, stanowiące obudowę biologiczną cieków lub zbiorników wodnych”.
Samosiejka to roślina, która wyrosła z nasienia opadłego z drzewa krzewu.
Pana prawem wynikającym z prawa własności nieruchomości jest wycinka samosiejek i przywrócenie gruntów do użytkowania rolniczego zgodnie z zapisem ewidencji gruntów. Samosiejki jak definicja i sama nazwa wskazuje nie powinny być chronione prawem do tego stopnia, że ich zakaz jest absolutnie niemożliwy. Taka ochrona samosiejek w znacznym stopniu ogranicza Pana prawa właścicielskie.
Samosieje, jak mniemam, rozprzestrzeniły się na całym obszarze Pana działki, na który poprzednio były grunty rolne, łąki. Mając powyższe rozważania na uwadze, stwierdzić należy, że prawo wycinki samosiejek powinno zostać umożliwione chociażby w określonej części terenu Pana działki. Dużo zależy od opinii wydanej przez dyrekcję ochrony środowiska. Jeżeli ich opinia jest pozytywna, to dobrze mieć ich przychylność w argumentacji.
Rozumiem, że chce Pan złożyć wniosek do organu np. gminy o wycinkę drzew. Pana działka znajduje się na obszarze chronionym Natura 2000 albo jest ona położona w parku krajobrazu chronionego. Procedura wygląda następująco. Należy złożyć wniosek do gminy o wycinkę samosiejek z uzasadnieniem, że chce Pan przywrócić grunty do użytkowania rolniczego zgodnie z zapisem ewidencji gruntów. Gmina będzie chciała dokonać oględzin działki. Zleci też sporządzenie opinii przez Generalnego lub Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska, gdyż przy Natura 2000 jest to niezbędne. Jeśli chodzi o chroniony park krajobrazowy w tym przypadku Gmina wnioskowałaby o sporządzenie opinii Parku Krajobrazowego odpowiedniego dla danego regionu. Przykładem dla obszaru Parku Krajobrazowego Wysoczyzny Elbląskiej będzie zgoda i opinia Dyrekcji Parku Krajobrazowego Wysoczyzny Elbląskiej. Dyrekcja w swojej opinii może wyrazić zgodę na wycinkę drzew z pewnymi zastrzeżeniami do konkretnych sztuk drzew (gatunek, szczególna ochrona).
Dyrekcja Ochrony Środowiska przez wydaniem opinii również będzie chciała dokonać oględzin. Ważna sprawa, na którą trzeba uważać: gmina potrafi wydać decyzję odmowną na wycinkę samosiejek, nie czekając na wydanie opinii Ochrony Środowiska, którą notabene sama zleca. Jak wspomniałam, gmina może wydać decyzję na złożony przez Pana wniosek bez ustosunkowania się Parku Krajobrazowego. Jednakże opinia Dyrekcji Ochrony Środowiska fiest niezbędna i bardzo ważna. Wobec tego warto nadzorować, czy gmina oraz Dyrekcja Parku krajobrazowego dokonały oględzin oraz żeby Dyrekcja dostarczyła opinię gminie. Ważne, aby gmina wydając decyzję posiadała opinię Dyrekcji Ochrony Środowiska. W praktyce spotkać można się z przychylnością Dyrekcji Ochrony Przyrody na wycinkę samosiejek, która uzasadniana jest przywróceniem gruntów użytkowania rolniczego zgodnie z zapisem ewidencji gruntów. Oczywiście każdy przypadek jest rozpoznawany indywidualnie. Jednakże ochrona samosiejek w znacznym stopniu ogranicza Pana prawa właścicielskie.
Rolnik na obszarze chronionym
Pan Jan, rolnik z Mazowsza, zauważył, że samosiejki drzew zaczęły porastać jego grunty orne, które są położone na obszarze chronionego krajobrazu. Drzewa uniemożliwiały prowadzenie prac polowych, dlatego złożył wniosek do gminy o zgodę na ich wycięcie. Początkowo spotkał się z odmową, ponieważ teren jest objęty ochroną. Po odwołaniu się do Regionalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska, uzyskał zgodę na częściowe usunięcie drzew, aby przywrócić część gruntów do użytkowania rolniczego.
Ochrona środowiska a własność
Pani Maria, właścicielka działki na terenie Parku Krajobrazowego w Podlaskiem, zorientowała się, że przez kilka lat na jej łąkach wyrosły liczne samosiejki. Chciała usunąć drzewa, by móc wrócić do hodowli zwierząt. Gmina skierowała jej sprawę do Parku Krajobrazowego, który po przeprowadzeniu oględzin wyraził zgodę na wycięcie tylko niektórych drzew. Reszta musiała pozostać, gdyż stanowiły one cenną enklawę ekologiczną.
Wstrzymana inwestycja
Pan Krzysztof, planując inwestycję agroturystyczną na swojej działce, odkrył, że jego ziemia, porośnięta przez samosiejki, leży na obszarze Natura 2000. Złożył wniosek o ich usunięcie, jednak otrzymał negatywną opinię z Regionalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska. Po dalszych konsultacjach i przygotowaniu raportu o wpływie na środowisko, pozwolono mu wyciąć część drzew, pod warunkie
Samosiejki na obszarze chronionego krajobrazu mogą stanowić wyzwanie dla właścicieli gruntów rolnych, którzy chcą przywrócić ziemię do użytkowania. Przed podjęciem jakichkolwiek działań, konieczne jest uzyskanie zgody odpowiednich organów, takich jak Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska, gdyż niektóre zadrzewienia mogą podlegać szczególnej ochronie. Każda sytuacja jest rozpatrywana indywidualnie, z uwzględnieniem zarówno ochrony środowiska, jak i praw właściciela.
Oferujemy profesjonalne porady prawne online oraz pomoc w sporządzaniu pism dotyczących ochrony przyrody i użytkowania gruntów na obszarach chronionych. Skontaktuj się z nami, aby szybko i skutecznie rozwiązać swoje problemy prawne! Aby skorzystać z naszych usług, opisz swój problem w formularzu pod artykułem.
1. Ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody - Dz.U. 2004 nr 92 poz. 880
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
Zapytaj prawnika
