• Autor: Wioletta Dyl
Prowadzę firmę i równocześnie dzierżawię ziemię od znajomego (to moja jedyna dzierżawa). Razem z żoną mieszkamy daleko od tej ziemi. Żona nigdzie nie pracuje, a ja opłacam jej składkę zdrowotną. W KRUS-ie powiedzieli mi, że muszę płacić KRUS za żonę, ponieważ jesteśmy małżeństwem. Nie rozumiem dlaczego, skoro żona nigdy nie pracowała na tej ziemi ani w przyszłości nie będzie. Jakie przepisy mogę zastosować, aby nie płacić KRUS?
Kwestie związane z ubezpieczeniem zdrowotnym rolników są regulowane przez ustawę z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników oraz ustawę z dnia 13 stycznia 2012 r. o składkach na ubezpieczenie zdrowotne rolników za 2012 r.
Generalnie, rolnicy podlegają odrębnemu ubezpieczeniu społecznemu, które obejmuje osoby posiadające gospodarstwa rolne o powierzchni powyżej 1 ha przeliczeniowego lub działy specjalne oraz domowników rolnika, jeżeli jego małżonek, domownik, nie podlega innemu ubezpieczeniu społecznemu, nie ma ustalonego prawa do emerytury lub renty, albo nie ma ustalonego prawa do świadczeń z ubezpieczeń społecznych.
W świetle zaś art. 6 pkt 2) ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników, domownikiem jest osoba bliska rolnikowi, która:
„Art. 38. Przy ustalaniu podlegania ubezpieczeniu domniemywa się, że:
1) właściciel gruntów zaliczonych do użytków rolnych lub dzierżawca takich gruntów, jeżeli dzierżawa jest zarejestrowana w ewidencji gruntów i budynków, prowadzi działalność rolniczą na tych gruntach;
2) podatnik podatku rolnego lub podatku od dochodu z działów specjalnych prowadzi działalność rolniczą w rozmiarze wynikającym z zakresu opodatkowania;
3) jeżeli własność lub dzierżawa gruntów, o których mowa w pkt 1, przysługuje kilku osobom lub jeżeli obowiązek podatkowy, o którym mowa w pkt 2, ciąży na kilku osobach – każda z tych osób uczestniczy w prowadzeniu działalności rolniczej;
4) osoba bliska rolnikowi, spełniająca warunki określone w art. 6 pkt 2 lit. a i b, stale pracuje w gospodarstwie rolnym i nie jest związana z rolnikiem stosunkiem pracy – jeżeli okoliczność ta została stwierdzona zgodnym oświadczeniem rolnika i tej osoby.”
Zobacz również: Hektar przeliczeniowy KRUS
Z faktu nabycia gruntów rolnych nie zawsze wynika obowiązek ubezpieczenia społecznego rolników, ale zdarza się, że rzeczywiście nabywca takich gruntów, musi dokonać pewnych formalności w KRUS, ponieważ można powiedzieć, że będzie prowadził na nich działalność rolniczą. Ten wymóg zgłoszenia się do KRUS wynika zawsze z tego, że w domniemaniu ktoś, posiadając grunty rolne, nie ma innego tytułu do ubezpieczenia społecznego, a zatem taka osoba znajdzie się w kręgu zainteresowania Kasy. Stąd też zgodnie z ww. ustawą o ubezpieczeniu społecznym rolników rolnik zobowiązany jest, nie czekając na wezwanie, informować KRUS o okolicznościach mających wpływ na podleganie ubezpieczeniu i o zmianach tych okoliczności. Każdorazowo czynności te rolnik jest zobowiązany wykonać w ciągu 14. dni od zaistnienia jakiejkolwiek okoliczności mającej znaczenie dla podlegania ubezpieczeniu.
Tak więc każda osoba stająca się właścicielem, dzierżawcą lub użytkownikiem gospodarstwa rolnego i rozpoczynająca na nim działalność rolniczą, obowiązana jest dokonać zgłoszenia do ubezpieczenia w placówce terenowej KRUS, właściwej ze względu na miejsce położenia gospodarstwa rolnego, wypełniając w tym celu formularz „Zgłoszenia do ubezpieczenia”. Informacje zamieszczone w tym formularzu, dotyczące wielkości gospodarstwa rolnego, daty rozpoczęcia działalności rolniczej, osób pracujących w gospodarstwie, ewentualnie podlegania innemu ubezpieczeniu społecznemu, są podstawą do rejestracji rolnika jako płatnika składek oraz do wydania decyzji o podleganiu ubezpieczeniu społecznemu samego rolnika, ewentualnie również jego współmałżonka oraz domowników wykonujących pracę w gospodarstwie rolnym.
Zobacz również: Mam ziemię, czy muszę płacić KRUS?
Z tego powodu „zgłoszenie” są obowiązani składać wszyscy rolnicy, bez względu na to, czy sami spełniają warunki do objęcia ich ubezpieczeniem w trybie obowiązkowym, czy ewentualnie wyrażają chęć przystąpienia do ubezpieczenia na wniosek. Przy dokonywaniu zgłoszenia wskazane jest okazanie dokumentu określającego powierzchnię posiadanych użytków rolnych, wyrażoną zarówno w ha fizycznych, jak i ha przeliczeniowych.
Jak wynika z powyższego, zgodnie z ustawą o ubezpieczeniu społecznym rolników ubezpieczeniu obowiązkowo podlega rolnik, zamieszkujący i prowadzący osobiście i na własny rachunek działalność rolniczą w pozostającym w jego posiadaniu gospodarstwie rolnym, o powierzchni powyżej 1 ha przeliczeniowego oraz małżonek rolnika, jeśli nie podlegają oni innemu ubezpieczeniu społecznemu.
Jeżeli jednak małżonek rolnika nie udziela się w uprawnianiu wydzierżawionego gruntu, to nie podlega ww. ubezpieczeniu, gdy przedstawi stosowne dokumenty potwierdzające niewykonanie pracy przy tym gruncie ani w gospodarstwie domowym bezpośrednio związanym z ziemią rolną.
Zatem inicjatywa dowodowa należy tu do Państwa (np. świadkowie, którzy potwierdzą, że Pana żona nie udziela się przy uprawie ziemi).
Przy zgłaszaniu do ubezpieczenia domownika, wykonywanie przez tę osobę stałej pracy w gospodarstwie rolnym na rzecz rolnika powinno być potwierdzone zgodnymi oświadczeniami rolnika i domownika (druk oświadczenia KRUS UD-24A/2017_02 dostępny na stronie www.krus.gov.pl w niezbędniku/wniosku do pobrania/ formularze/ubezpieczenia). Jeżeli rolnik nie dopełnił obowiązku terminowego zgłoszenia do ubezpieczenia bądź uchyla się od przedłożenia dowodów świadczących o nieistnieniu obowiązku ubezpieczenia, decyzja o podleganiu ubezpieczaniu społecznemu rolników może zostać wydana z urzędu.
Należy pamiętać, że osoby ubezpieczone w Kasie Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego powinny zgłaszać Kasie wszystkie umowy dzierżawy, na podstawie których zaprzestały osobistego użytkowania gruntu będącego ich własnością. Ma to istotne znaczenie dla określenia spełniania warunków do podlegania i opłacania składek na ubezpieczenie społeczne rolników. Zgodnie z art. 7 ust. 1 i 2 i art. 16 ust. 1 ustawy z dnia 20 grudnia 1990 r. ubezpieczeniu społecznemu rolników podlega z mocy ustawy rolnik, którego gospodarstwo rolne obejmuje obszar powyżej 1 ha przeliczeniowego lub dział specjalny, a także jego małżonek lub domownik, jeżeli nie podlega innemu ubezpieczeniu i nie ma ustalonego prawa do emerytury lub renty albo nie ma ustalonego prawa do świadczeń z ubezpieczeń społecznych. Zatem warunkiem podlegania ubezpieczeniu społecznemu rolników jest osobiste użytkowanie gruntu będącego własnością rolnika lub gruntu, którego jest w posiadaniu np. na podstawie umowy dzierżawy.
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
O autorze: Wioletta Dyl
Radca prawny, absolwentka prawa na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Wrocławskiego. Udziela porad prawnych z zakresu prawa autorskiego, nowych technologii, ochrony danych osobowych, a także prawa konkurencji, podatkowego i pracy. Zajmuje się również sporządzaniem regulaminów oraz umów, szczególnie z zakresu e-biznesu i prawa informatycznego, które jest jej pasją. Posiada kilkudziesięcioletnie doświadczenie prawne, obecnie prowadzi własną kancelarię prawną.
Zapytaj prawnika
