Nabycie ziemi rolnej a status rolnika, co musisz wiedzieć?

Definicja rolnika a nabycie nieruchomości rolnej

Definicja rolnika w polskim porządku prawnym może się różnić w zależności od aktu prawnego, a właściwie od obszaru, jakiego dana regulacja dotyczy. W odpowiedzi skupię się na tej, która funkcjonuje w ustawie o kształtowaniu ustroju rolnego w RP, ponieważ chodzi o nabycie nieruchomości rolnej.

Ustawa z dnia 11 kwietnia 2003 r. o kształtowaniu ustroju rolnego (Dz. U. z 2022, poz. 2659) w art. 2a ust. 1 stanowi, że „nabywcą nieruchomości rolnej może być wyłącznie rolnik indywidualny, chyba że ustawa stanowi inaczej”. Zatem aby spokojnie nabywać nieruchomości rolne, należy spełniać warunki, jakie ustawa stawia rolnikowi indywidualnemu. Definicję „rolnika indywidualnego” znajdziemy w art.6 ustawy. „Za rolnika indywidualnego uważa się osobę fizyczną będącą właścicielem, użytkownikiem wieczystym, samoistnym posiadaczem lub dzierżawcą nieruchomości rolnych, których łączna powierzchnia użytków rolnych nie przekracza 300 ha, posiadającą kwalifikacje rolnicze oraz co najmniej od 5 lat zamieszkałą w gminie, na obszarze której jest położona jedna z nieruchomości rolnych wchodzących w skład gospodarstwa rolnego i prowadzącą przez ten okres osobiście to gospodarstwo”.

Trzeba zatem spełnić szereg przesłanek. Należy być przede wszystkim posiadać nieruchomość rolną, przy czym dla potrzeb tej konkretnej ustawy uważa się, że nieruchomości rolne to nieruchomości, które są lub mogą być wykorzystywane do prowadzenia działalności wytwórczej w rolnictwie w zakresie produkcji roślinnej i zwierzęcej, nie wyłączając produkcji ogrodniczej, sadowniczej i rybnej. Dalej, nieruchomość ta musi wchodzić w skład gospodarstwa rolnego prowadzonego przez posiadacza i to osobiście, o czym dalej.

Rolnik indywidualny musi posiadać kwalifikacje rolnicze, tj. według ustawy (art. 6 ust. 2 pkt 2 ustawy) dana osoba posiada kwalifikacje rolnicze, jeżeli uzyskała:

1. wykształcenie rolnicze zasadnicze zawodowe, zasadnicze branżowe, średnie, średnie branżowe lub wyższe lub
2. tytuł kwalifikacyjny lub tytuł zawodowy, lub tytuł zawodowy mistrza w zawodzie przydatnym do prowadzenia działalności rolniczej i posiada co najmniej 3-letni staż pracy w rolnictwie, lub wykształcenie wyższe inne niż rolnicze i posiada co najmniej 3-letni staż pracy w rolnictwie albo wykształcenie wyższe inne niż rolnicze i ukończone studia podyplomowe w zakresie związanym z rolnictwem, albo wykształcenie średnie lub średnie branżowe inne niż rolnicze i posiada co najmniej 3-letni staż pracy w rolnictwie, lub
3. wykształcenie podstawowe, gimnazjalne, zasadnicze zawodowe lub zasadnicze branżowe inne niż rolnicze i posiada co najmniej 5-letni staż pracy w rolnictwie.

Jeśli chodzi o staż, o którym mowa powyżej, to ustawa wyjaśnia, że jest to okres, w którym osoba fizyczna:

1. podlegała ubezpieczeniu społecznemu rolników lub
2. prowadziła działalność rolniczą w gospodarstwie rolnym o obszarze nie mniejszym niż 1 ha stanowiącym jej własność, przedmiot użytkowania wieczystego, przedmiot samoistnego posiadania lub dzierżawy, lub
3. była zatrudniona w gospodarstwie rolnym na podstawie umowy o pracę lub spółdzielczej umowy o pracę, wykonując pracę związaną z prowadzeniem działalności rolniczej, lub
4. wykonywała pracę związaną z prowadzeniem działalności rolniczej w charakterze członka spółdzielni produkcji rolnej, lub
5. odbyła staż, o którym mowa w art. 53 ust. 1 ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz. U. z 2022 r., poz. 690, z późn. zm.), obejmujący wykonywanie czynności związanych z prowadzeniem działalności rolniczej.

Jest to także również okres pracy w indywidualnym gospodarstwie rolnym potwierdzony zaświadczeniem wydanym na podstawie przepisów ustawy z dnia 20 lipca 1990 r. o wliczaniu okresów pracy w indywidualnym gospodarstwie rolnym do pracowniczego stażu pracy.

Pozostałe wymagania

Jeśli ma Pan nieruchomość rolną, posiada kwalifikacje rolnicze, to dla uznania za rolnika indywidualnego, który może nabywać nieruchomości rolne, musi Pan jeszcze co najmniej od 5 lat zamieszkiwać w gminie, na której obszarze jest położona jedna z nieruchomości rolnych wchodzących w skład gospodarstwa rolnego prowadzonego osobiście. Za gospodarstwo rolne ustawa przyjmuje gospodarstwo rolne w rozumieniu Kodeksu cywilnego, w którym powierzchnia nieruchomości rolnej albo łączna powierzchnia nieruchomości rolnych jest nie mniejsza niż 1 ha.

Za osobiste prowadzenie gospodarstwa rolnego ustawa uznaje sytuację, w której dana osoba pracuje w tym gospodarstwie lub podejmuje wszelkie decyzje dotyczące prowadzenia działalności rolniczej w tym gospodarstwie.

Jak Pan zatem widzi, nie ma tu automatyzmu zależnego tylko od posiadania nieruchomości rolnych. W Pańskim przypadku dopiero teraz będzie Pan posiadaczem gruntów rolnych, które mogą tworzyć gospodarstwo rolne. W mojej ocenie dopiero za 5 lat, o ile będzie pan osobiście prowadził gospodarstwo rolne, będzie Pan mógł zostać uznany za rolnika indywidualnego, przy spełnieniu oczywiście pozostałych przesłanek. Wówczas nabycie nieruchomości rolnej może nastąpić w dowolnym miejscu.

Źródła:

1. Ustawa z dnia 11 kwietnia 2003 r. o kształtowaniu ustroju rolnego - Dz.U. 2003 nr 64 poz. 592

Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej  ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.