Świadczenie po mężu z ZUS czy z KRUS?
• Autor: Izabela Nowacka-Marzeion
Tata pobierał emeryturę z ZUS-u i KRUS-u – w obu instytucjach miał odpowiednią ilość lat składowych, więc nie było możliwości połączenia lat i odbierania świadczenia tylko z jednej z nich (z uwzględnieniem okresów składowych drugiej). Mama pobiera emeryturę z KRUS-u. Po śmierci taty wystąpiliśmy o rentę rodzinną. Czy to możliwe, że mama nie może mieć wypłacanej renty w wysokości 85% tego, co tata faktycznie dostawał? Każda z instytucji mówi, że ich nie obchodzi druga, ale już wniosek o rentę rodzinną możemy złożyć tylko w jednej z nich, ale oni i tak nie uwzględnią składek z tej drugiej.
Zbieg u jednej osoby prawa do kilku świadczeń
Sprawa jest faktycznie nietypowa, ale niestety brzmienie przepisów nie pozostawi wątpliwości.
W myśl zaś art. 95 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych w razie zbiegu u jednej osoby prawa do kilku świadczeń przewidzianych w ustawie wypłaca się jedno z tych świadczeń – wyższe lub wybrane przez zainteresowanego. Tenże przepis zawiera ogólną zasadę, zgodnie z którą zbieg prawa do kilku świadczeń określonych w ustawie rodzi dla organu rentowego obowiązek wypłaty tylko jednego – wyższego – świadczenia.
Zasady wypłaty świadczeń rolniczych ulegały zmianom, począwszy od art. 35 ust. 2 ustawy z dnia 14 grudnia 1982 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników indywidualnych i członków ich rodzin, w którym pierwotnie (w brzmieniu Dz. U. z 1983 r. Nr 40, poz. 268), postanowiono, że rolnikowi, w wypadku zbiegu prawa do emerytury lub renty przewidzianych ustawą z prawem do innego świadczenia o charakterze rentowym, przysługiwało wybrane przez niego świadczenie, powiększone o połowę drugiego. Na mocy ustawy z dnia 24 lutego 1989 r. o zmianie ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników indywidualnych i członków ich rodzin (Dz. U. Nr 10, poz. 53) od 1 stycznia 1989 r. wprowadzono zasadę pobierania jednego świadczenia.
Teść art. 33 ust. 2 ustawy z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników, zgodnie z którym w razie zbiegu prawa do emerytury lub renty przysługującej na podstawie ustawy z prawem do emerytury lub renty z innego ubezpieczenia społecznego, uprawnionemu wypłaca się jedno wybrane przez niego świadczenie.
Zobacz również: Od kiedy istnieje obowiązek opłacania składek KRUS?
Jednoczesne pobieranie dwóch świadczeń
Zgodnie z obowiązującymi przepisami ubezpieczeń społecznych nie istnieje możliwość jednoczesnego pobierania obu przyznanych świadczeń. Rozróżnić bowiem trzeba pojęcie prawa do świadczenia oraz prawa do wypłaty świadczenia.
Zgodnie z treścią art. 33 ust. 2 ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników, w razie takiego zbiegu praw wypłaca się tylko jedno ze świadczeń (wybrane przez ubezpieczonego lub w wyższej wysokości). Treść ww. przepisu jest jednoznaczna, a jego wykładnia nie budzi wątpliwości w orzecznictwie (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 11 września 2013 r., w sprawie o sygn. akt II UK 186/13, dlatego też nie ma możliwości wypłaty obu przyznanych świadczeń w zbiegu.
Ustawa o ubezpieczeniu rolników mówi o 2 świadczeniach przyznanych na podstawie dwóch ustaw – ZUS-u i KRUS-u. Jedyne, co uregulowano w razie zbiegu – to emerytury z tych dwóch ustaw. Niestety nie pomyślano o rentach rodzinnych. Moim zdaniem jest to bubel, ale tak samo jest np. gdy renta rodzinna przyznawana jest po zmarłym posiadającym prawo do zbiegu świadczeń – np. wypadkowego i emerytalnego – także wówczas wypłaca się jedno.
Zobacz również: Ile można mieć ziemi na rencie rodzinnej?
Przykłady
Pani Maria i problem wyboru
Pani Maria przez całe życie była rolniczką i pobierała emeryturę z KRUS. Jej mąż, pan Stanisław, miał świadczenia zarówno z ZUS, jak i KRUS, bo przez część życia pracował jako kierowca, a później prowadził gospodarstwo. Po jego śmierci Pani Maria chciała pobierać rentę rodzinną po mężu. Okazało się jednak, że musi wybrać – albo pozostaje przy własnej emeryturze z KRUS, albo przechodzi na rentę rodzinną, ale tylko z jednej instytucji. Mimo że mąż miał dwie emerytury, renta przysługuje tylko z jednej – z KRUS lub ZUS. Ostatecznie wybrała rentę z ZUS, bo była wyższa, ale straciła emeryturę z KRUS.
Pan Jan i zaskakujące przepisy
Pan Jan pobierał emeryturę z ZUS, a jego żona, pani Zofia, z KRUS. Po śmierci męża udała się do ZUS z wnioskiem o rentę rodzinną. Tam dowiedziała się, że jeśli przyjmie rentę z ZUS, straci własną emeryturę z KRUS. Postanowiła więc sprawdzić w KRUS, czy mogłaby pobierać rentę rodzinną po mężu tam. Niestety, usłyszała, że to niemożliwe, bo mąż nie pobierał świadczenia z KRUS. W efekcie musiała zrezygnować z własnej emerytury i wybrać rentę po mężu, choć cała sytuacja wydała jej się bardzo niesprawiedliwa.
Pani Teresa i nierówność systemu
Pani Teresa była na emeryturze KRUS-owskiej, a jej mąż pobierał świadczenia zarówno z ZUS, jak i KRUS. Po jego śmierci chciała przejść na rentę rodzinną po nim, ale dowiedziała się, że nie dostanie 85% sumy jego emerytur, tylko rentę wyliczoną według zasad jednej instytucji. KRUS powiedział, że mąż miał także świadczenie z ZUS, więc nie uwzględnią tej części, a ZUS stwierdził, że liczy tylko swoje składki. W efekcie pani Teresa dostała rentę niższą, niż się spodziewała, mimo że przez lata mąż odprowadzał składki do dwóch systemów.
Podsumowanie
Przepisy dotyczące renty rodzinnej po zmarłym małżonku pobierającym świadczenia zarówno z ZUS, jak i KRUS, są skomplikowane i często nieintuicyjne. W przypadku zbiegu świadczeń konieczny jest wybór jednego z nich – wyższego lub bardziej korzystnego dla uprawnionego. Niestety, składki opłacane do dwóch systemów nie sumują się, co prowadzi do sytuacji, w których renta rodzinna jest niższa, niż mogłoby się wydawać. W efekcie wiele osób pozostaje w trudnym położeniu, nie mogąc skorzystać w pełni ze świadczeń, które przysługiwałyby zmarłemu małżonkowi.
Oferta porad prawnych
Jeśli masz wątpliwości dotyczące renty rodzinnej, świadczeń z ZUS i KRUS lub innych kwestii emerytalnych, skorzystaj z profesjonalnej pomocy. Oferujemy porady prawne online, dzięki którym szybko i wygodnie uzyskasz odpowiedzi na nurtujące Cię pytania. Nasi eksperci pomogą Ci zrozumieć przepisy, ocenić najlepsze rozwiązanie i przeprowadzić Cię przez proces składania wniosków. Skontaktuj się z nami i rozwiej swoje wątpliwości bez wychodzenia z domu!
Źródła:
1. Ustawa z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych - Dz.U. 1998 nr 162 poz. 1118
2. Ustawa z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników - Dz.U. 1991 nr 7 poz. 24
3. Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 11 września 2013 r., w sprawie o sygn. akt II UK 186/13
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
O autorze: Izabela Nowacka-Marzeion
Magister prawa, absolwentka Wydziału Prawa Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie. Doświadczenie zdobyła w ogólnopolskiej sieci kancelarii prawniczych, po czym podjęła samodzielną praktykę. Specjalizuje się w prawie cywilnym, rodzinnym, pracy oraz ubezpieczeń społecznych. Posiada bogate doświadczenie w procedurach administracyjnych, prawem budowlanym oraz postępowaniach cywilnych. Prywatnie interesuje się sukcesją i planowaniem spadkowym oraz zabezpieczeniem firm.
Porad przez Internet udzielają
prawnicy z dużym doświadczeniem
prawnicy z dużym doświadczeniem
Zapytaj prawnika
NAJNOWSZE
Zadaj pytanie »
» Dzierżawa ziemi a wysokość emerytury nauczyciela
» Status osoby bezdomnej a współwłasność gospodarstwa rolnego
» Jak zabezpieczyć inwestycję w ziemię rolną przy wsparciu dotacji?
» Dzierżawa gruntu pod reklamę, jak rozliczyć dochód z czynszu?
» Emerytura łączona z ZUS i KRUS, jak uzupełnić brakujące lata składkowe?
