• Autor: Monika Wycykał
Jestem studentem I roku studiów zaocznych ubezpieczonym w KRUS. Pobieram rentę rodzinną po zmarłej matce. Chciałbym w najbliższym czasie podjąć pracę w charakterze kierowcy, gdzie będę miał możliwość podpisania umowy o pracę. Jeśli zostanę zatrudniony, czy moja renta ulegnie zmianie, czy zostanę przeniesiony do ZUS? Jak wygląda cała sytuacja od strony prawnej?
Pana uprawnienie do wypłaty renty rodzinnej po zmarłej matce wynika z art. 29 ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników z dnia 20 grudnia 1990 r. (j.t. Dz. U. 2016 r., poz. 277 – dalej u.u.s.r.). Ta sama ustawa przewiduje, że prawo do otrzymywania takiej renty może ulec zawieszeniu: „Prawo do emerytury lub renty rolniczej z ubezpieczenia ulega zawieszeniu na zasadach określonych w przepisach emerytalnych. W takim przypadku nie zawiesza się jednak wypłaty części składkowej emerytury rolniczej lub renty rolniczej z tytułu niezdolności do pracy albo nadwyżki emerytury lub renty inwalidzkiej z ubezpieczenia społecznego rolników indywidualnych i członków ich rodzin ponad 95% emerytury podstawowej” (art. 34 ust. 1 u.u.s.r.).
Tym samym, aby określić, czy i w jaki sposób podjęcie przez Pana pracy wpłynie na wypłatę renty, należy sięgnąć do przepisów art. 103-106 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych z dnia 17 grudnia 1998 r. (j.t. Dz. U. 2015 r., poz. 748, z późn. zm. – u.e.r.). Dla Pana najistotniejszy jest art. 104 ust. 1 u.e.r., który stanowi:
„Prawo do emerytury lub renty ulega zawieszeniu lub świadczenia te ulegają zmniejszeniu, na zasadach określonych w ust. 3-8 oraz w art. 105, w razie osiągania przychodu z tytułu działalności podlegającej obowiązkowi ubezpieczenia społecznego, o której mowa w ust. 2 oraz z tytułu służby wymienionej w art. 6 ust. 1 pkt 4 i 6”.
Zobacz również: Czy rolnik może pracować na umowę zlecenie?
Oznacza to, że zawieszenie lub zmniejszenie świadczenia jest uzależnione od tego, czy będzie Pan uzyskiwał przychody, które w świetle prawa podlegają obowiązkowi odprowadzania składek na ubezpieczenie społeczne. Może to być zatrudnienie, służba, inna praca zarobkowa albo prowadzenie działalności pozarolniczej. Tym samym paleta źródeł takiego przychodu jest wyjątkowo bogata, ponieważ w tym zakresie będą się mieścić między innymi:
Należy jednak zastrzec, że sytuacja studentów jest specyficzna, ponieważ w przypadku niektórych typów umów pracodawca nie musi odprowadzać składek – mówi o tym art. 6 ust. 4 w związku z art. 6 ust. 1 pkt 4 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych z dnia 13 października 1998 r. (j.t. Dz. U. 2015 r., poz. 121, z późn. zm.).
„1. Obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym podlegają, z zastrzeżeniem art. 8 i 9, osoby fizyczne, które na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej są osobami wykonującymi pracę na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, zwanymi dalej »zleceniobiorcami«, oraz osobami z nimi współpracującymi, z zastrzeżeniem ust. 4”
„4. Osoby określone w ust. 1 pkt 4 nie podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym, jeżeli są uczniami gimnazjów, szkół ponadgimnazjalnych, szkół ponadpodstawowych lub studentami, do ukończenia 26 lat”.
W przypadku świadczenia pracy na podstawie umowy o pracę takiego wyłączenia nie ma, więc jeżeli Pański przyszły pracodawca będzie za Pana odprowadzał składki na ubezpieczenie społeczne (a jest do tego zobowiązany na podstawie przepisów ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych), to wówczas musi się Pan liczyć z możliwością, że zatrudnienie będzie wpływać na Pańskie świadczenia w postaci renty rodzinnej. Być może z Pańskiej perspektywy byłoby korzystniej zawrzeć umowę-zlecenie na czas trwania studiów, aby nie martwić się ewentualnymi problemami z uzyskiwaniem świadczeń, jednakże taka decyzji leży wyłącznie w gestii Pana oraz Pańskiego pracodawcy.
Zobacz również: KRUS a umowa o dzieło
Jeżeli zatem w ramach przyszłej pracy będzie Pan miał odprowadzane składki na ubezpieczenie społeczne, to należy pilnować progów określonych w art. 104 ust. 7-8 u.e.r.:
„7. Prawo do emerytury, renty z tytułu niezdolności do pracy oraz renty rodzinnej, do której uprawniona jest jedna osoba, ulega zawieszeniu w razie osiągania przychodu w kwocie wyższej niż 130% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia za kwartał kalendarzowy, ostatnio ogłoszonego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego.
8. W razie osiągania przychodu w kwocie przekraczającej 70% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia za kwartał kalendarzowy, ostatnio ogłoszonego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego, nie wyżej jednak niż 130% tej kwoty, świadczenie ulega zmniejszeniu o kwotę przekroczenia, nie większą jednak niż kwota maksymalnego zmniejszenia obowiązująca w dniu 31 grudnia 1998 r. w wysokości:
1) 24% kwoty bazowej obowiązującej przy ostatniej waloryzacji w 1998 r. – dla emerytury lub renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy;
2) 18% kwoty bazowej, o której mowa w pkt 1 – dla renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy;
3) 20,4% kwoty bazowej, o której mowa w pkt 1 – dla renty rodzinnej, do której uprawniona jest jedna osoba”.
Komunikat Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego o wysokości przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w IV kwartale 2015 r. został ogłoszony 9 lutego 2016 r. i zgodnie z nim takie przeciętne wynagrodzenie wynosi 4 066,95 zł. Tym samym od 1 marca 2016 r. kwoty miesięcznego przychodu powodujące zmniejszenie lub zawieszenie renty rodzinnej wynoszą:
Tym samym, jeżeli osiągane przez Pana przychody nie będą przekraczać 70% kwoty przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia, renta będzie nadal wypłaca w dotychczasowej wysokości, bez zmian.
Natomiast w przypadku, gdy Pańskie przychody będą przekraczać 70% kwoty przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia, czyli 2.846,90 zł, ale równocześnie nie będą wyższe niż 130% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia, czyli 5.287,10 zł), nastąpi zmniejszenie części uzupełniającej (części wynoszącej 85% emerytury podstawowej w przypadku rent rodzinnych) o kwotę przekroczenia, ale nie więcej niż o maksymalną kwotę zmniejszenia ustaloną dla danego świadczenia (478,62 zł dla rent rodzinnych, do których uprawniona jest jedna osoba).
Jeżeli będzie Pan osiągał przychody, które przekroczą kwotę 130% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia, czyli 5.287,10 zł, ulegnie zawieszeniu część uzupełniająca (część wynosząca 85% emerytury podstawowej w przypadku rent rodzinnych) rolniczego świadczenia emerytalno-rentowego.
Zważywszy, że sytuacja każdego uprawnionego do renty rodzinnej jest indywidualna ze względu na konkretne okoliczności, zawsze warto upewnić się bezpośrednio u organu rentowego (w Pańskim przypadku KRUS), jakie konsekwencje przyniesie podjęcie określonej formy zatrudnienia, na wyznaczonych warunkach.
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
O autorze: Monika Wycykał
Magister prawa z uzupełniającym wykształceniem w postaci magisterium z filologii polskiej. Studia magisterskie ukończyła na Uniwersytecie Śląskim w Katowicach. Aktualnie pozostaje doktorantką na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie, gdzie przygotowuje rozprawę doktorską z zakresu prawa własności intelektualnej, poświęconą utworom piśmienniczym. Na swoim koncie posiada szereg publikacji o charakterze naukowym. Od 2012 r. pracuje jako prawnik w jednej z renomowanych katowickich kancelarii.
Specjalizuje się w prawie cywilnym, konsumenckim, prawa własności intelektualnej, mieszkaniowym i gospodarczym, jednak nie boi się również mniej popularnych dziedzin prawa, sprawiających trudność innym prawnikom. Szczególnie lubi przygotowywać projekty ustaw, uchwał, umów, polityk, regulaminów i innych aktów.
Zapytaj prawnika